Friday, February 9, 2007

AFORISMA DIARIA [9-2-2007] 2

[Dadeer tuku 6:59, loron 8-2-2007, atu ba tasi ibun Marconi-Fatuhada nian. Foin ba fali tasi hafoin fulan hira la ba. Fresku. Iha ambiente diak atu halo reflesaun.]

*) Ita-nia pasadu, husu boot, sai beibeik lisaun mai ita.

*) Tuir relijiaun ida hanesan mós ita hakat sa’e ba foho lulik ida. Ita-nia objetiu ida deit, ne’e maka oinsá ita bele konsege sai ba foho ne'e nia tutun. Balu sa’e hosi parte Norte, balu hosi Sul, balu hosi Osidente no balu hosi Oriente. Ita ida-idak iha esperiensia úniku atu konta ba malu bainhira ita to’o ona iha foho tutun.

*) Ha’u-nia belun Abilio no Mariano dala ida haktuir mai ha’u, bainhira konta kona-ba sira-nia professor filozofia Filipina nian ida nia lia fuan, katak “ bainhira iha ona kazamentu entre ita nia fuan ho neon, entaun milagre mós sei mosu”.

*) Tio Orlando, ne’ebé uluk tempu Portugés servisu ho Papa hanesan “guarda-fio”, bainhira ami nain rua, halao viajen hosi Semarang mai Dili iha fulan Outubru tinan 1989, fahe lia fuan murak tuir mai, “pouco com Deus é muito, muito sem Deus é nada” [oituan ho Maromak ne’e barak, barak la ho Maromak ne’e mamuk].

*) Madre Tereza hosi Kalkuta nia lia fuan osan mean ne’ebé ha’u sempre uza iha ha’u-nia reflesaun kona-ba kiak maka tuir mai,”The most terrible poverty in the world is not that people do not have food to eat, clothes to wear and houses to live in but the feeling of being unwanted.

[Tasi Ibun Marconi-Fatuhada, tuku 7:02 dadeer, loron 9-2-2007:… Laloran tasi baku.Laloran boot oituan. Tuur iha ró ai leten pinta ho koor azul ida. Hateke ba tasi ibun. Hateke hetan Ataúro. Lalehan malahuk. Loro matan sa’e ona. La nabilan furak…..]

*) Atu oituan ka barak, ita hotu sempre rai segredu. Segredu hirak ne’e, balu ema deskobre hetan. Balu kontinua falun an metin nafatin to’o deit ita mate. Ita ho ita-nia Maromak deit maka hatene.

*) Ha’u hakarak hatete katak diak liu ita sai hanesan masin. Maski ema la haree ita, maibé ema sinti ita-nia prezensa, ne’ebé naktabar no subar an iha hahan sira-nia leet.

*) “Ami-nia aman la hela riku soi mai ami, maibé nia rai hela deit liman fuan sanulu mai ami, [hodi ka’er servisu atu hatutan moris]”, Tia Rosa, Avo Laku (Papa nia tiu kiik) nia oan iha loron ida hatete bainhira ha’u sei kiik, hela iha Manatuto.

*) Xave importante ida atu loke odomatan hodi tama ba iha sala susesu moris nian maka hala’o jestaun diak.

*) Moris nasaun ida nian, ha’u bele dehan, hanesan mós ita afina viola talin neen. Talin ida-idak iha nia lian rasik. Talin sira ne’e sei kria armonia ida maka furak bainhira ita la afina tuir padraun ton nian ne’ebé iha. No ema ida ne’ebé atu toka viola ne’e mós tenke ema ida maka hatene toka. Karik la’e, ita sei la rona múzika maka ho armonia, maibé barullu maka sabraut tun, sabraut sa’e deit.

[Iha Kafetaria Obrigado Barracks nian, hein hela atu han kalan. Tuku 6:52 lorokraik. Ha’u husu tiha ona “pork sausage”. Bainhira ohin hakat ba iha counter atu husu hahan, ha’u hasee liu deit alin Micha ho nia kolega, Afrikanu, Awat maka tuur dada lia, no hemu hela….].

*) Moris ne’e estrañu. Dala barak, entre maun-alin, feton ho naan sira rasik, haree malu matan la moos. Ha’u bila an, la hatene tanba saida. Papa ho nia maun alin ho feton sira, dala barak, haree matan la moos. Oras ne’e, moras aat ida ne’e da’et hela ami oan sira. Ha’u husu boot deit katak ami oan sira sei la hada’et moras aat ne’e baa mi-nia oan sira.

*) Eskritór/a sira buka bebeik atu rona saida maka ema Portugés sira bolu “voz interior”. Buat ne’e maka orienta sira bebeik atu hodi hamosu obra ne’ebé kreativu, no bele doko ema nia fuan ho neon.

*) Hanesan eskritór ida, ha’u gosta tebetebes tuur iha ema barak nia leet, purezemplu iha restaurante ka iha kafetária. Ne’e momentu ida ne’ebé furak la halimar ba ha’u atu buka luku klean iha mundu imajináriu literáriu nian. After all, a writer is a single fighter.

[Eskritóriu Unidade Tradusaun, UNMIT bainhira atu hatama dadaun ona aforisma hirak ne’e. Tuku 08:09 ona…]

*) Hanoin beibeik ba katak “mensana in corpore sana”!

No comments: