Wednesday, April 29, 2009

AFORISMA DIARIA [29-4-2009]

[Semana tolu loloos ha’u la ativa ha’u-nia blog hodi hakerek ‘kolom’ “Aforisma Diária” tanba ha’u okupadu ho buat seluk. Buat barak maka ha’u observa no hakerek de’it iha ha’u-nia diariu no la transfere liu mai iha blogspot. Ha’u-nia tempu atu halimar dada lia iha tagging maka okupa tomak tiha ona. Hobi foun ida-ne’e halo ha’u ‘ketagihan’ tiha oituan. Ha’u la konsege kontrola no jere didi’ak ha’u-nia an…. Ne’e frakasu boot ida. Ne’e fallansu boot ida…. Ha’u determina atu filafali dada lia….]

*) Ai dikin no sanak saída tan maka sei lolo, no buras iha loro matan nabilan nia oin karik ai abut no hun ita ta kotu tiha ona?

*) Kapasidade atu kontempla, kapasidade atu refleta kona-ba moris nia lalaok ne’ebé iha nia midar no moruk, inspira ita konstantemente atu hateke buat hotu liuhosi ókulu espiritual.

*) Ita hamanasa, mundu mós hamanasa ho ita. Ita respeita mundu, no mundu mós sei respeita ita. Ne’e lei-inan ne’ebé hakerek nanis ona iha didin lolon sivilizasaun ita ema nian.

*) Moris iha mundu ne’e la’ós moris iha lalehan. Ne’e realidade ida maka ema hotu labele nega. Maibé, ho kbiit maka ita iha, ita bele transforma moris ita-nian iha rai klaran ne’e hanesan ‘moris iha lalehan’ karik ita hala’o tuir duni lala’ok lei karidade nian.

*) Teoria ho prátika tenke la’o hanesan. Tenke iha balansu. Hodi nune’e maka ita bele transforma ita-nia an sai “a man/woman of action and a man/woman of reflection.”

*) Dala ida tan, ita tenke dixiplina iha aspetu hotu-hotu. Karik laiha dixiplina, ita sei halo azineira oioin, no halo rungu-ranga iha fatin-fatin.

*) Ita soe, no tetak halo aisar rahun no namkari tiha, no depois oinsá maka ita bele dasa foer iha ita-nia uma leet?

*) Ita tenke iha fuan boot, néon luan, hodi nune’e maka ita bele ultrapasa barreira sira moris nian.

*) Karik ita-nia rai ne’e lulik duni, entaun ita tenke, hakarak ka lakohi, halo tuir nia hakarak. Hodi nune’e ita labele hetan malisan iha loron ikusmai.

Sunday, April 26, 2009

ESPRESAUN POETIKA LIV



KRIZE 2006 IV

Dili ita haree ba/hanesan lakon tiha ona nia klamar/
Dili ita haree ba/halo buat hotu-hotu la hun, la dikin//
--
Abril 2009

TO’O BAINHIRA TAN

Ita raan sei manas/
Ita ran sei nakali/
Ita tetak malu/
Ita oho malu/
To’o bainhira tan?/
--
Abril 2009

Tuesday, April 14, 2009

ESPRESAUN POETIKA LIII



*)MONUMENTU PASKUA NIAN

Hamrik metin
La fuhuk ho tinan maka aumenta
Hatan hasoru sinál sira tempu nian
--
Abril 2009

*) Tradús hosi poezia orijinál ne’ebé hakerek ho lia-indonézia.

Wednesday, April 8, 2009

EPRESAUN POETIKA LII



SETEMBRO NEGRO ‘99

ha’u-nia Dili ema sunu halo mutuk
ha’u-nia Dili ema sama halo dodok
ha’u-nia Dili ema tetak halo rahun

ha’u-nia Dili lelir, fuan mós kanek
ha’u-nia Dili tanis, fuan mós bubu
--
Abril 2009

KRIZE 2006 I

kilat tarutu, ami sarebak, halai namkari
husik hela uma.
mamuk, asu de’it mak hatenu
--
Abril 2008

KRIZE 2006 II

Ita hatudu liman ba malu
Sé loos maka iha sala?
Sé loos maka sala laiha?
--
Abril 2009

KRIZE 2006 III

Dili nia matan, tauk atu hateke
Dili nia tilun, hakfodak atu rona
Dili nia ain, toos atu hakat
Dili nia fuan, atu tuku la tuku
Dili nia inus, dada iis, atu kotu sala-sala
Dili nia liman, nakdedar, kaer sasan la metin
Dili nia ibun, metin loos atu loke

Dili nia kakutak, nakonu ho rungu-ranga
--
Abril 2009

AFORISMA DIARIA [8-4-2009]

*) Ema ida ka rua de’it maka hatene ho loloos, no didi’ak kona-ba ha’u-nia foer, ha’u-nia dois no dodok alias ha’u-nia moras aat sira. Foer, dois no dodok sira ne’e ha’u tenta atu falun metin. Ha’u mosu iha maluk barak nia leet hanesan loloos ema moralista boot ida. Ha’u-nia atitude ne’e halo ema barak maka espantadu. Maibé, ema ida rua maka hatene ha’u-nia frakeza sira ne’e, sei rai iha laran, no sinti laran namakili tebes, no hamnasa, no mós bisu-bisu, “Imi beik ba, maluk sira. Imi la hatene katak ema ne’e “é um grande sacana!” Nia lohi imi ho ninia maneira ida-ne’ebé “pasang topeng begitu rapi”.

Tuesday, April 7, 2009

ESPRESAUN POETIKA LI



Ha’u hetan ezijénsia la’ós de’it atu lee livru sira ne’ebé publika, maibé lee mós livru moris nian.



Ha’u hakarak toka mós iha orkestra simfonia moris nian. Ha’u afina tiha ona ha’u-nia gitara. Ha’u prontu ona atu toka. Ita presiza ensaiu hamutuk. Imi prontu ona ka, maluk sira?

Monday, April 6, 2009

AFORISMA DIARIA [6-4-2009]

*) Dala barak ita la sinti katak ita-nia ibun maka kroat, ita-nia nanal maka ruin laiha, ita ko’alia la sukat, ko’alia naran-naran de’it, hakanek tebes maluk sira seluk nia fuan.

*) Dala barak iha moris ne’e ita enfrenta konflitu sira ne’ebé ezije tebes atu hetan solusaun ida maka konvida ita atu hasoru malu iha dalan klaran alias “win-win solution”. Tanba radikalizmu ne’e apenas hamosu tan de’it rungu-ranga maka maka’as liután iha fatin-fatin.

*) Dala barak ha’u tenke tolan buat moruk tanba de’it iha objetivu ida atu buka hodi hamenus tensaun no kria armonia iha ha’u-nia moris. Ho atitude ida hanesan ne’e, ha’u hetan bebeik krítika hosi parte bara-barak katak ha’u lakon tiha ha’u-nia dignidade no integridade.

ESPRESAUN POETIKA L

KRIZE 4 DEZEMBRU 2002

Dala ida tan, Dili hakfodak, Dili nakdedar
Dala ida tan, lia loos ita subar, lia loos ita hakoi moris
--
Abril 2009

Wednesday, April 1, 2009

ESPRESAUN POETIKA XLIX






Ha’u hateke ba dook—-hateke ba loron aban maka, sedu ka tarde, sei to’o tan mai. Ha’u mós prepara daudaun ha’u-nia an. Na’i, keta husik ha’u la’o mesak!