AFORISMA DIARIA [15-3-2007]

14-3-2007

--Kuaze Semana Tolu La Atualiza Blog—

[Eskritóriu UNMIT. Hakerek ho komputadór foun. Tuku 7:05 kalan.

Ha’u foin maka dada lia ho staff UNMIT nain rua hosi Swesia iha kafetaria PX. Ida ofisiál Polisia ONU naran Carina Nithander, no ida fali ofisiál Seguransa naran Ingegerd Karlsson. Foun-foun ha’u sinti ofendidu oituan bainhira Ingegerd ne’e husu ha’u se karik ha’u ha’e hatene ko’alia Inglés ka lae. Ha’u hatete katak, konserteza sim, se lae, oinsá ha’u bele servisu ho ONU.

Ami dada lia buat barak kona-ba situasaun seguransa iha rai laran, múzika ABBA, no ha’u-nia esperiénsia vizita sira-nia rain iha tinan 1995 hamutuk ho Aloz, sst.

Carina hatete katak Timor-Leste iha paizajen furak, no diak ba investimentu turismu. “It is a beautiful country..”. Ha’u hatete ba nia atu, kuandu situasaun normal oituan ona iha tempu ikus mai, vizita parte seluk Timor-Leste nian hodi aprezia ninia beleza.

Kuaze semana tolu ha’u para tiha hodi atualiza ha’u-nia blog ida ne’e. Ha’u baruk atu hakerek. Vontade laiha liu depois loron tomak servisu. Kole loos. To’o uma han hotu tiha, haree televizaun oituan, no lakaleur toba ona.

Situasaun seguransa mós la permiti ba ha’u ho maluk staff UNMIT sira seluk atu fila kalan iha semana hirak liubá. Foin horikalan maka servisu Taxi UN nian normaliza fila fali ninia operasaun. Ha’u fila uma maizumenus tuku 8:30 kalan.

Ha’u triste ho situasaun iha rai laran. Ha’u hakarak deit katak fuan kanek povu Timor-Leste nian sei la kanek liután. Iha parte ida ita hakarak ema hotu atu kumpri lei ho orden, maibé iha parte ida ita hakarak katak Estadu mós rona halerik no preokupasaun sosiedade sivil nian no povu en jeral kona-ba situasaun ne’e.

Alfredo maka oras ne’e sai nu’udar alvu hosi FSI, halo ha’u laran triste.

Ha’u-nia kolega feto metan ida hosi Afrika hatete katak “he is fighting for the poor..Let’s hope that everything will be alright..”

Kalan mehi oin-oin iha semana hirak liubá. Maibé dadeer hadeer mai, haluha hotu. Ha’u arepende oituan tanba la buka atu hakerek.

Maski hanesan ne’e, ha’u tenta buka atu akapta buat ne’ebé ha’u sinti no hanoin liu hosi ha’u-nia notes maka ha’u sempre lori ba mai.

Servisu iha eskritóriu maka nunka mais hotu deit ne’e, porezemplu tradusaun relatóriu Ekipa Sertifikasaun Eleitoral nian ba Tetun ladauk hotu, halo ha’u dala ruma baruk. Ha’u hahú tradusaun kuartu relatóriu Ekipa ne’e nian iha loron 26-2. Tanba ha’u sempre hetan servisu tradusaun seluk maka dalaruma urjente, entaun tradusaun ne’e mós sai abandonadu..

Iha tuku 4 madrugada, loron 6 fulan ida ne’e, naokteen tama uma Fatuhada, naok sasan lubuk ida, inklui ha’u-nia paspor ONU nian. Apai maka sai ami-nia anju da guarda hodi fanun ha’u ho Amor. Ha’u deskonfia ema viziñu maka halo azneira sira ne’e. Esperiénsia ida maka órivel! Foin akontese bad ala uluk iha ha’u-nia vida. Sorte be ,naokteen sira la etraga ha’u ho Apai ho nia inan.

Dalaruma, ikus-ikus ne’e, ha’u sinti katak ha’u-nia kapasidade hanesan tradutór/intérpretu, invez ba oin, maibé marka hela pasu iha fatin deit, no hakiduk fali ba kotuk. Buat ne’e halo ha’u “stress” oituan]

*) Kontrola ita-nia an la’ós buat ida ne’ebé f’asil.

*) Hosi pontu da vista optimismu nian, ita bele dehan katak krize ne’ebé TL oras ne’e hasoru nu’udar parte “the pain of growth as a nation”. Maibé presu maka TL selu ba buat ne’e, karun la halimar! Hanesan nasaun foun ida, TL hanesan mós labarik oan ida maka foin aprende la’o. Labarik oan ne’e sama kois, no monu. Nia monu, tidin maka’as la halimar. Tempu maka sei sai nu’udar aimoruk murak atu kura labarik oan ne’e nia isin ne’ebé moras.

*) Fiar ba katak, “at the end of the tunnel, there will be always light”.

15-3-3007

[Tuku 6:47 lorokraik. Iha eskritóriu. Figuraun, horikalan la konsege aktualiaza ha’u-nia blog ne’e tanba buatamak IT sira blokeia ha’u-nia asesu ba ha’u-nia blog.Ohin dadeer ha’u tenta mós nafatin hela deit.
Maibé ha’u buka dalan seluk. Ha’u tenta ohin loorokraik loke fali ho komputadora seluk, no ha’u iha susesu hodi halo asesu ba ha’u-nia ‘blog’ atu aktualiza.

Ha’u-nia ‘maag’ moras fali ona iha loron hirak liuba. Dadeer san hadeer mai, no bainhira atu ba hariis mai servisu, ha’u-nia laran sae, no atu muta-muta. Ne’e tanba ha’u maka laiha disiplina. Han naran-naran fali ona. Ha’u tuir loloos tenki evita labele han aimanas no buat sin-sin.

Durante konferensia imprensa semanal iha ha’u-nia servisu fatin ohin, ha’u sinti ha’u iha kbiit no vontade. Iha semana liuba ha’u araska oituan.

Ikus-ikus ne’e, ha’u sinti katak ha’u-nia kapasidade hanesan durubasa fraku tan deit, no la’o hela deit iha fatin.

Depois de konferensia, ha’u, Cesar hosi Kyodo News no José Belo hosi AFP ba almosu hamutuk iha Star Food. Ami dada lia lubuk ida kona-ba situasaun polítika iha rai laran. Ami preokupa ho situasaun atual, no hein katak eleisaun sira mai ne’e sei, pelumenus, resolve krize maka oras ne’e Timoroan sira hasoru ne’e. Ha’u hatete ba sira katak, ema ida hanesan ha’u sei kontinua sai idola ida ne’ebé ‘bulak’ ba katuas Xanana. Nia karisma hanesan líder, ba ha’u, sei bele hamaus povu maka oras ne’e sei laran tanis. Ha’u konta mós ba sira kona-ba ha’u-nia ensaiu ida ne’eb’e ha’u hakerek kona-ba katuas X bainhira ha’u iha Portugal iha tinan 1998-1999.

Se la sala, ha’u-nia konversa ho sira nain rua hanesan dala rua ona ho ida ne’e. Ida uluk hala’o iha tinan liuba iha Acait Bistro.]

Reflesaun oan ruma kona-ba situasaun atual TL nian

*) Uluk Alatas dehan problema Timor-Leste nian, hanesan mós fatuk kiik oan ida iha sapatu laran. Agora, haree ba situasaun ida agora, ha’u bele dehan katak hanesan mós aitarak oan ida iha ita-nia ain tanen. Se ita la kuidadu didiak atu hasai aitarak oan ne’e hosi ita-nia ain tanen, ita-nia ain laran sei kanek boot, no kria pus. Pus ne’e sei reventa, no to’o ikus, labele ona, entaun, ita-nia ain tenki hetan amputasi. No ita, sei tinan bain loro, sei la’o ho ai tonka to’o deit ita mate.

*) Ita Timoroan sira maka bele resolve ita-nia problema iha uma laran rasik. Ema seluk hosi liur mai, somente mai ajuda deit ita.

***